Cờ tướng về cơ bản được chia làm 3 giai đoạn cơ bản là Khai Cuộc, Trung Cuộc và Tàn Cuộc. Mỗi một người sẽ có một quan điểm và nhận xét riêng về từng giai đoạn này. Một số người cho rằng giai đoạn Trung cuộc là quan trọng nhất, bởi đây là thời điểm mà người chơi đưa ra những quyết định mang tính chất sống còn, là khi mà những toan tính và chiến thuật được thể hiện. Thế nhưng ông cha ta thường có câu: “Đầu xuôi đuôi lọt”. Để cho những thế cờ được khai thông về sau thì giai đoạn khai cuộc cũng cực kỳ quan trọng. Trong bài viết dưới đây, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết hơn về các thế cờ tướng khai cuộc biến hóa nhất. Cùng đón xem nhé!
Mục Lục
Tầm quan trọng của khai cuộc
Có nhiều người cho rằng tàn cuộc mới thực sự là giai đoạn quan trọng. Bởi “Lạc nước hai Xe đành bỏ phí gặp thời một Tốt cũng thành công.” Nghĩa là dù cho Trung cuộc có như thế nào đi chăng nưa thì nếu như không thuận cũng chỉ là vô ích, quân dù có mạnh đến đâu mà không dùng đúng thì cũng chỉ là đồ bỏ đi.
Trong khi đó, với một quân yếu mà biết sử dụng đúng lúc, chớp lấy thời cơ thì cũng sẽ có thể làm nên chuyện lớn. Thế nhưng, nhiều cao thủ chơi cờ tướng lại cho rằng khai cuộc mới thực sự là quan trọng và các bạn sẽ có thể nhận ra được ai là cao nhân chỉ bằng 7 bước đi đầu tiên của một ván đấu.
Mỗi một người thì đều sẽ có cách chơi khác nhau với lối đánh khác nhau mỗi khi chơi cờ. Sẽ chẳng có bất kỳ quy định cụ thể nào về ranh giới cho việc cờ tướng khai cuộc thế nào là đủ, kéo dài trong thời gian bao lâu và đi trong bao nhiêu nước. Thế nhưng theo chia sẻ của nhiều cờ thủ thì trong khoảng 12 đến 15 nước đầu tiên sẽ được xem là khai cuộc.
Nguyên tắc khai cuộc cơ bản trong cờ tướng
Khai thông lộ xuất quân sớm
Giai đoạn khai cuộc là giai đoạn ra quân, bố trí lực lượng để sẵn sàng cho việc phòng thủ hoặc tấn công. Giai đoạn này cũng đòi hỏi các quân chủ lực Pháo, xe và mã của cả 2 bên cánh cần được huy động nhanh chóng nhằm chiếm lấy các cứ điểm thuận lợi.
Theo đó, người chơi cần phải cho 2 xe ra sớm để giành về các thông lộ 2, 4 hoặc 6, 8 trong khi đó Pháo sẽ tùy từng kiểu chơi bố trí sao cho đúng chỗ nhằm sẵn sàng tham gia tấn công hoặc tiếp ứng phòng thủ. Còn đối với mã cũng thế, cần phải triển khai sớm để bảo vệ quân Tốt đầu, thường sẽ là một con ở nhà làm nhiệm vụ phòng thủ còn một con sẽ cùng nhảy ra phối hợp với các quân khác làm nhiệm vụ tấn công.
Vị trí quân đứng linh hoạt
Người chơi cần phải nhanh chóng triển khai các quân chủ lực để dàn thành một thế trận cùng với yêu cầu là các quân đều cần phải phát huy tốt chức năng của mình. Đó là cần phải bố trí quân linh hoạt hay còn gọi là có tình linh động và cơ động cao.
Lên tượng và sĩ hợp lý
Không chỉ thế, yêu cầu triển khai toàn bộ quân chủ lực cũng đương nhiên cần phải hạn chế việc đi các tốt, sĩ và tượng. Thế nhưng cũng cần đặc biệt lưu ý rằng các mã muốn linh hoạt thì cần phải tiến các Tốt 3, 7 hoặc Tốt biên.
Không nên di chuyển 1 quân nhiều lần
Khai cuộc là giai đoạn chạy đua việc động binh, đưa các quân ra bố trí trận thế. Nếu như người chơi chỉ sử dụng 2 – 3 quân thôi thì các quân khác sẽ chưa thể được điều động ra ứng chiến và nếu như đối phương ra quân đầy đủ thì lại tiến hành một cuộc tấn công nào đó, quân ta sẽ không thể có đầy đủ lực lượng để đối phó kịp thời được
Không tổ chức tấn công khi quân chưa đủ
Khi mới chỉ triển khai được đôi ba quân đã vội vã tấn công thì cực kỳ nguy hiểm. Đối phương cũng sẽ động binh đầy đủ và phá tan cuộc tấn công này.
Không nên quá tham ăn quân mà bị bẫy
Khi khai cuộc, người chơi không chỉ cần ra nhanh các quân mà còn phải tạo được một thế trận liên hoàn giữa chúng. Trong đó, cần phải có những cái bẫy để nhử đối phương. Những người chơi mới thiếu kinh nghiệm thì sẽ luôn rượt đuổi, bắt quân, bắt tốt, dẫn đến hậu quả là bị vây hãm và có khi là bị mất quân.
Các quân không cản đường nhau
Một điều cuối cùng cần phải lưu ý trong một số các thế trận như Kim Câu Pháo, Qúa Cung Liễm Phóa… thì việc dồn quân sang 1 bên cạnh sẽ dẫn đến tình trạng các quân dồn cục lại và khó có thể xoay trở.
Các quân không linh hoạt sẽ khó có thể phát huy được hết các khả năng của chúng và dễ dàng bị đối phương vây ép. Chính vì thế mà các bạn cần phải chú ý đến cách triển khai quân sao cho nhịp nhàng rồi hình thành một thế trận vững vàng và tạo điều kiện thuận lợi cho các giai đoạn tiếp theo.
15 thế cờ tướng khai cuộc hay nhất
Phản công Mã
Phản công Mã hay còn được biết đến với tên gọi Phản cung mã, giáp pháo bình phong, bán bích sơn hà, nửa cõi sơn hà. Đối với thế cờ này, hai Mã sẽ giữ lên chính diện nhưng sẽ có 1 con Pháo trước đó vào trong. Theo đó, Pháo sẽ giữ Mã, Sĩ giữ Pháo và Xe giữ Mã còn lại.
Đây là một thế trận cực kỳ cơ bản và thực chiến bởi nó cực kỳ linh hoạt, đối công và tranh tiên cực kỳ quyết liệt. Có thể dễ dàng nhận ra được một chuyển đối thế trận, thế trận liền lạc và các quân sẽ đều có căn, quân này sẽ bảo vệ quân kia, phòng ngự một cách chắc chắn, tiến hành phản công nhanh gọn, thuật lợi cho việc phục kích, du kích chiến, bẫy và bắt chết quân địch, đặc biệt là có những miếng đánh hiểm hóc đến bất ngờ.
Bình Phong Mã
Bình Phong Mã được xem là một thế cờ tướng khai cuộc mà trong đó, 2 mã sẽ lên giữ chốt đầu, bảo vệ chặt chẽ vùng trung lộ. Đây cũng là một thế trận chống Pháo Đầu tốt nhất và được đánh giá là thế trận có tính ổn định nhất. Trong số các giải đấu lớn cấp quốc gia hay quốc tế thì Bình Phong Mã là một thế cờ tướng khai cuộc được sử dụng với tỷ lệ cao hơn hẳn so với các loại khai cuộc khác.
Thuận Pháo
Mỗi khi đối đầu với Pháo Đầu cùng chiều thì sẽ được gọi là Thuận Pháo hoặc Pháo Thuận. Ở Trung Quốc thì thế cờ này còn được gọi là Thuận thủ pháo. Theo đó, thay vì lên mã để giữ chốt đầu thì đồng thời bên Hậu cũng sẽ đưa Pháo vào giữa, dụ đối thủ dùng Pháo ăn Chốt đầu.
Nếu như đối thủ ăn chốt đầu thì sẽ vi phạm nguyên tắc “chưa khai triển các quân thì không nên vội tấn công đơn lẻ”, sẽ mất đi một nước cũng như xuất binh chậm hơn. Đối với bên Hậu thì lợi được 1 nước lên Mã đuổi Pháo, xuất quân nhanh hơn, phản tiên, tranh tiên cũng như giành lại được 1 nước.
Nghịch Pháo
Mỗi khi đối thủ vào Pháo đầu mà mình cũng vào đầu pháo nhưng lại khác chiều thì sẽ được gọi là nghịch pháo hoặc pháo nghịch. Ở Trung Quốc còn gọi là Liệt thủ pháo. Đây là một thế cờ thướng khai cuộc cực kỳ phổ biến nhưng trên thực tế lại cho thấy rằng thuận pháo có tính ổn định hơn. Đối với nghịch pháo thì thường xảy ra đối công cực kỳ mãnh liệt, một mất một còn.
Bán đồ nghịch Pháo
Bán đồ nghịch Pháo thì ở bên Hậu tấn Mã giữ chốt giữa, sau đó đưa Pháo qua hà, xong Xa rồi đem con Pháo còn lại vào vùng trung tâm. Thế trận này còn được gọi là Bán đồ nghịch Pháo. Thế trận này có tính ổn định hơn nghịch pháo truyền thống. hế nhưng cũng sẽ đối công, tranh hùng sát phạt, công phá lẫn nhau cực kỳ gay gắt.
Quy Pháo Bối
Quy Pháo Bối hay còn gọi là Pháo Lưng Rùa, là một khai cuộc giang hồ, ít kỳ thủ cấp gia và quốc tế nào chơi. Theo đó, người chơi sẽ đưa Pháo xuống Xe bảo vệ rồi canh chừng ở hàng đó, có tác dụng đuổi xe cực kỳ tốt.
Điểm mạnh của thế trận này đó chính là các quân chủ lực sẽ cùng phối hợp với nhau để vừa làm nhiệm vụ tấn công mà còn có thể phòng thủ. Còn điểm yếu của thế trận này đó chính là nước đi quân lặp đi lặp lại nhiều lần, dẫn đến mất đi tính chủ động và các quân còn cản trở lẫn nhau.
Thiên Phong Pháo
Thiên Phong Pháo là một thế cờ tướng khai cuộc có vẻ giống với Quy bối pháo nhưng lại khác ở điểm Hậu ra Xe ở hàng 4 và 6 rồi sau đó mới xuống Pháo. Cũng sẽ là khai cuộc dân dã, giang hồ và hiếm khi xuất hiện trong các cuộc thi đấu lớn.
Thế nhưng, đây là một lối chơi ăn thua đủ, thắng nhanh mà thua cũng nhanh chóng, không có hòa mà thường sẽ chỉ là tiên thua bởi không đủ để bù đắp sự hao hụt về chất, quân số và về lực. Chính vì thế nên thế trận khai cuộc này hiếm khi được chơi ở ngoài đời thực mà chỉ tồn tại ở trên lý thuyết, các trận đấu biểu diễn mà thôi.
Uyên ương Pháo
Uyên Ương Pháo hay còn được biết đến với tên gọi là Tây Tạng Quyền. Đây là thế cờ tướng khai cuộc cồ truyền của người Tây Tạng và chỉ được chơi phổ biến ở xứ sở Tây Tạng thần bí mà thôi. Điểm đặc biệt của nó và khác hoàn toàn hơn hẳn so với các thế cờ khai cuộc khác đó chính là nó sẽ không ra Xe giữ Pháo và lên Xe 2 nước để giữ lại Pháo, sau đó tìm cách hạ Pháo bên kia xuống 1 bước rồi sau đó chuyển 2 con Pháo sang 1 bên phía vừa thủ kỹ lại vừa đuổi Xe trở vào, hoặc là sẽ không cho xe ở bên Tiên xuất ra.
Thế cờ khai cuộc này có một nửa giang hồ lại có một nửa chuyên môn. Thi thoảng nó cũng sẽ được sử dụng trong các giải đấu cao cấp quốc gia, quốc tế nhưng không nhiều.
Đơn đề Mã
Đơn đề Mã là một thế cờ khai cuộc mà theo đó một con Mã sẽ lên giữ chốt đầu, mã còn lại sẽ nhảy ra biên. Đây cũng là một thế trận được các người chơi cờ trung bình khá chơi nhiều bởi các quân cờ đều có sự liên thủ cực kỳ chặt chẽ với nhau.
Trong các giải đấu lớn cấp quốc gia hay quốc tế thì đơn đề mã lại ít được sử dụng hơn so với các loại thế cờ khai cuộc khác. Phụ thuộc vào việc nhảy mã nào ra biên mà người ta sẽ phân ra là Tả đơn đề mã và Hữu đơn đề mã.
Thế trận này cũng thường được bên Hậu dùng để chống lại các thế trận của bên tiên, đặc biệt là nó chống nó, thế ra quân tương đối mạnh và thường được gọi là Thiết đơn đề mã.
Xuyên cung mã
Xuyên Cung Mã hay còn được gọi là Tượng triều xuyên cung mã, Mã Quỳ hoặc Mã giáp sĩ. Về cơ bản thì thế cờ này được hình dung như sau: Trước là sẽ lên tượng rồi sau đó nhảy mã cùng phía tượng rồi lên khóa chân tượng lại và không cho thoái về.
Trong trường hợp đến đây rồi mà đi tiếp nước chống sĩ thì thế trận này sẽ được gọi là Biệt cước mã. Đây cũng là một thế trận cực kỳ phố biến và được hầu hết người chơi cờ sử dụng. Nó thường được bên đi hậu sử dụng hơn, chính vì thế mà trận này sẽ ẩn chứa cực kỳ nhiều cạm bẫy và có thể phản đòn mạnh mẽ nếu như bên tiên có nước đi thiếu chính xác.
Ngọa tâm pháo
Ngọa Tâm Pháo hay còn được gọi là Tọa tâm pháo, Hoa tâm pháo, Sáo tâm pháo. Thế cờ này cũng được hình dung như sau: Đầu tiên là vào pháo đầu rồi sau đó con pháo này sẽ thối 1, sau đó tiếp đến là bình con pháo còn lại vào đầu.
Thế trận cờ tướng khai cuộc này có tính công sát mạnh mẽ bởi sau đó bên đi trận này cũng sẽ tiếp tục lên chính mã rồi sử dụng 2 bên mã tấn lên xông đội đánh thẳng vào tuyến giữa của đối thủ. Đối với những kỳ thủ yếu sẽ có thể bị hạ đo ván thế trận này chỉ trong vòng 30 nước. Thế nhưng, vì quá tập trung vào tuyến ở giữ nên việc phòng thủ ở 2 bên cánh cũng đặc biệt yếu đi nên thế trận này rất hiếm khi được sử dụng.
Tiên nhân chỉ lộ
Tiên nhân chỉ lộ sẽ được hiểu đơn giản là tiên ông chỉ đường và có tên gọi khác là Thế khởi binh hoặc Thế tiến binh. Thế trận này mỗi khi đi nước đầu tiên thì cũng sẽ tấn chốt trước thay vì đi các quân mạnh khác như pháo, xe, mã.
Quân tốt sẽ được lựa chọn để tấn thường là chốt 3 hoặc 7 thay vì chọn chốt 1, 5, 9 bởi tấn chốt 3 hoặc 7 sẽ tạo ra nhiều điều biến hóa hơn các vị trí chốt khác. Trong trường hợp bên tiên có nước đầu tiên chốt số thứ tự bên nào và bên hậu cũng sẽ chốt thứ tự đó. Ví dụ như bên tiên chốt 3 và bên hậu cũng chốt 3 thì thế trận này sẽ được gọi là Đối Binh Cuộc.
Quá cung pháo
Quá cung Pháo còn được gọi là Pháo qua cung. Thế trận này được hình thành khi 2 pháo tại cùng 1 bên, nghĩa là pháo 2 bình sang lộ 6 gần pháo lộ 8 hoặc pháo 8 bình sang lộ 4 gần với pháo lộ 2. Thế trận này cũng mang tính phòng thủ cực kỳ cao và thường được sử dụng ở những người chơi cờ cao tuổi.
Trong trường hợp sử dụng không khôn khéo thì sẽ có nguy cơ dẫn đến việc bị kẹt cờ. Thế trận này cũng sẽ được sử dụng mỗi khi thi đấu. Nó sẽ không có vấn đề gì nếu như người chơi cầm quân đi tiên, trong trường hợp cầm quân đi hậu thì sẽ gặp một chút rắc rối khi bên tiên đi pháo đầu.
Phi tượng cuộc
Phi tượng cuộc còn được gọi là Thượng tượng cuộc. Thế trận này khi đi nước đầu tiên thì sẽ lên tượng. Người chơi sử dụng thế trận này sẽ cần phải có kỹ năng trung tàn cao thì mới có thể sử dụng được tốt. Nó cũng mang tính phòng thủ phản công cao.
Trong bài viết trên đây, chúng tôi đã giới thiệu đến các bạn các thế cờ tướng khai cuộc phổ biến. Hy vọng rằng những thông tin trên đây đã giúp ích cho các bạn trong quá trình tìm hiểu. Hẹn gặp lại các bạn trong những bài viết tiếp theo của chúng tôi!
